Kan de wettelijke verdeling ongedaan worden gemaakt?
Indien iemand onterfd is, betekent dit dat de persoon geen erfgenaam is van de nalatenschap. Onterving kan alleen plaatsvinden door middel van een testament. Op zich kan iedereen worden onterfd, maar tegelijkertijd behouden kinderen en hun afstammelingen nog wel bepaalde rechten. Een onterfde afstammeling kan namelijk binnen vijf jaar na het overlijden een beroep doen op zijn of haar “legitieme portie”. Deze termijn van vijf is jaar is een fatale termijn en kan niet worden verlengd. Een legitieme portie is kort gezegd de helft van het oorspronkelijk erfdeel, maar in de praktijk is dit vaak iets gecompliceerder (bijvoorbeeld door het bestaan van eerdere schenkingen). Indien er door een onterfd persoon een beroep wordt gedaan op de legitieme portie moet dit kenbaar worden gemaakt bij de erfgenamen of executeur, eventueel via een advocaat.
Voor 2003 was het zo dat wanneer een kind onterfd was, het kind automatisch weer erfgenaam werd zodra hij of zij een beroep deed op de legitieme portie. Destijds was de notaris daarom verplicht om alle erfgenamen, inclusief onterfde kinderen, te benaderen. Sinds 1 januari 2003 is een onterfd kind per definitie geen erfgenaam en hoeft de notaris onterfde kinderen niet te benaderen. Het is voor een onterfd kind daarom tegenwoordig moeilijker om aan informatie te komen, hij of zij kan niet zomaar een kopie van een testament opvragen. Aangezien de notaris een geheimhoudingsplicht heeft mag deze alleen informatie verstrekken aan de erfgenamen. Een onterfd kind is echter wel belanghebbende en mag daarom wel een uittreksel van het testament ontvangen, waaruit blijkt dat degene inderdaad onterfd is. Indien een onterfd kind toch meer informatie zou willen, dan dient hij of zij contact op te nemen met de erfgenamen. Het onterfde kind heeft namelijk wel recht op alle informatie die van belang zou kunnen zijn om de legitieme portie te berekenen (bijvoorbeeld eerder gedane schenkingen). De erfgenamen zijn verplicht om al die gegevens te verstrekken.
Voor de erfgenamen is het altijd verstandig om rekening te houden met de rechten van onterfde kind(eren). Alhoewel een onterfd kind geen recht heeft op goederen, dient er wel direct een geldbedrag uitbetaald te worden wanneer er een beroep wordt gedaan op de legitieme portie. Tegelijkertijd is het zo dat de langstlevende op grond van de wettelijke verdeling goed is beschermd, aangezien de legitieme portie pas opeisbaar is op het moment dat de langstlevende is overleden. De overige kinderen moeten bij het overlijden van de langstlevende wel rekening houden met de legitieme portie die dan opeisbaar is geworden. Indien er niets meer van de nalatenschap over is, dan zijn de overige kinderen bij een zuivere aanvaarding van de nalatenschap van de langstlevende met hun privé vermogen aansprakelijk voor eventuele resterende schulden. Het is dan ook verstandig om bij het overlijden van de langstlevende niet zomaar de nalatenschap zuiver te aanvaarden.
